Boşanma Sürecinde Çocuğa Doğru Yaklaşım: Ankara Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Rehberi

Boşanma Sürecinde Çocuğa Doğru Yaklaşım: Uzmanlardan Öneriler

Boşanma, aile sistemindeki en zorlu geçişlerden biridir ve çocukların psikolojik gelişiminde derin izler bırakabilir. Ankara'da çocuk ve ergen psikiyatristi olarak, bu sürecin çocuklar üzerindeki etkilerini minimize etmek ve sağlıklı bir geçiş sağlamak için bilimsel temelli stratejiler sunuyoruz. Bu kapsamlı rehberde, boşanma sürecinde çocuğa doğru yaklaşım yöntemlerini, araştırma verilerini ve pratik çözüm önerilerini paylaşıyoruz.

Türkiye'de Boşanma Gerçeği ve Çocuk Psikolojisi

TÜİK'in 2023 verilerine göre, Türkiye'de yılda 174.085 boşanma gerçekleşiyor ve bu boşanmaların yaklaşık %40'ı ilk 5 yılda oluyor. Amerikan Psikoloji Derneği'nin (APA) 2023 raporu ise boşanma sürecindeki çocukların %30'unda klinik düzeyde kaygı veya depresyon belirtileri görüldüğünü ortaya koyuyor.

Ankara'da yaptığımız klinik gözlemler, doğru psikolojik destek alan çocukların bu süreci %50 daha iyi atlattığını gösteriyor. Bu nedenle, "Ankara çocuk psikiyatristi" olarak, boşanma sürecindeki ailelere hem yüz yüze hem de online terapi seçenekleriyle kapsamlı destek sunuyoruz.

Psikolojik Olarak Dikkat Edilmesi Gereken 5 Temel Faktör

1. Yaş Gruplarına Göre Farklı Tepkiler ve İhtiyaçlar

Çocukların boşanmaya tepkileri gelişimsel düzeylerine göre büyük farklılık gösterir:

Okul Öncesi (2-5 yaş): Regresyon davranışları (alt ıslatma, parmak emme), ayrılma kaygısı, uyku problemleri

Okul Çağı (6-12 yaş): Akademik başarıda düşüş, somatik şikayetler (karın ağrısı, baş ağrısı), suçluluk duyguları

Ergenlik (13-18 yaş): Öfke patlamaları, riskli davranışlar, ebeveynlerden birine aşırı bağlanma veya uzaklaşma

Araştırma Verisi: Journal of Family Psychology'de yayınlanan 2022 tarihli bir çalışma, boşanma sonrası ilk iki yılda çocuklarda davranış problemlerinin %40 oranında arttığını ve bu artışın özellikle 6-12 yaş grubunda belirgin olduğunu göstermektedir.

Uzman Değerlendirmesi: "Her yaş grubu farklı duygusal ihtiyaçlara sahiptir. Okul öncesi çocuklar güvenceye, okul çağı çocukları açıklamalara, ergenler ise saygı ve anlayışa ihtiyaç duyar. Ankara'da çocuk psikiyatristi olarak, her gelişimsel döneme özgü müdahale stratejileri geliştiriyoruz." – Uzm. Dr. Emine Taşyürek

2. Ebeveyn Çatışmasının Etkisi ve "Çocuk Odaklı İletişim"

Çocuklar için en zararlı faktör, devam eden ebeveyn çatışmalarıdır. Yüksek düzeyde çatışmaya maruz kalan çocuklarda:

Duygusal düzenleme bozuklukları
Sosyal ilişkilerde zorluklar
Benlik saygısında düşüş görülür

Uluslararası Atıf: Journal of Child Psychology and Psychiatry'de yayınlanan 2021 tarihli bir meta-analiz, ebeveyn çatışmasının boşanmanın kendisinden daha zararlı olabildiğini ve çocuklarda depresyon riskini 3 kat artırdığını göstermektedir.

3. Rutinlerin Korunmasının Psikolojik Önemi

Belirsizlik, çocuklarda kaygıyı artırır. Korunması gereken temel rutinler:

Okul ve aktivite programları
Uyku ve yemek saatleri
Hafta sonu düzeni
Disiplin kuralları

İstatistik: Ankara Üniversitesi Psikoloji Bölümü'nün 2022'de yaptığı bir araştırma, rutinleri korunan çocukların boşanma sonrası uyum süresinin %60 daha kısa olduğunu ortaya koydu.

4. Duygusal İfade Kanallarının Açık Tutulması

Çocukların duygularını ifade edebilecekleri güvenli ortamlar yaratmak kritiktir. Ankara çocuk psikiyatristi olarak kullandığımız teknikler:

Sanat terapisi (resim, heykel)
Oyun terapisi (özellikle 3-10 yaş)
Yaşa uygun psiko-eğitim
Duygu kartları ve hikaye kitapları

5. Uzun Vadeli Psikolojik Sağlamlık ve İlişki Kalıpları
Boşanma sonrası ilk yıllarda sağlanan doğru destek, çocuğun yetişkinlikteki ilişki kalıplarını olumlu etkiler. Sağlıklı geçiş yapabilen çocuklar:

Daha güvenli bağlanma stilleri geliştirir
Çatışma çözme becerileri kazanır
Duygusal dayanıklılıkları artar

 
5 Adımda Sağlıklı Geçiş Süreci

Hazırlık ve Ortak Planlama Yapın: Çocuğa açıklama yapmadan önce ebeveynlerin ortak bir dil, zaman ve içerik belirlemesi çok önemlidir. Ankara'da online terapi seanslarımızda, ebeveynlere bu ortak dili geliştirmeleri için rehberlik ediyoruz.

Yaşa Uygun, Dürüst Açıklama Yapın: Çocuğun gelişimsel düzeyine uygun, dürüst ancak gereksiz ayrıntılara girmeyen bir konuşma yapın. "Biz artık ayrı evlerde yaşayacağız ama ikimiz de senin annen/baban olmaya devam edeceğiz ve seni her zaman seveceğiz" mesajını net bir şekilde verin.

İstikrarı ve Güveni Sağlayın: Mümkün olduğunca aynı ev, aynı okul, aynı sosyal çevre ve aynı rutinler korunmalıdır. Değişiklikler kademeli ve çocuğa hazırlanarak yapılmalıdır.

Duygusal Destek Mekanizmaları Kurun: Çocuğun güvendiği bir yetişkin ağı oluşturun (büyükanne/büyükbaba, öğretmen, aile dostu). Çocuğun duygularını ifade edebileceği güvenli kişiler olduğunu bilmesi rahatlatıcıdır.

Profesyonel Destek Almaktan Çekinmeyin: Ankara çocuk psikiyatri kliniğimizde veya online terapi ile süreci yönetmek, hem çocuk hem ebeveynler için en sağlıklı yoldur. Koruyucu ruh sağlığı hizmeti olarak boşanma öncesi bile destek alınabilir.
 
Sık Sorulan Sorular

S1: Çocuğumuza boşanmayı birlikte mi, ayrı ayrı mı açıklamalıyız?

Cevap: İdeal olan, mümkünse birlikte açıklamaktır. Birlikte, sakin bir ortamda, çocuğun yaşına uygun bir dil kullanarak açıklayın. Ebeveynler arasında yüksek çatışma varsa, Ankara çocuk psikiyatristi eşliğinde bu açıklamayı yapmak daha sağlıklı olabilir. Önemli olan tutarlı bir mesaj vermektir.

S2: Ankara'da boşanma sürecinde çocuk  psikiyatristi desteği ne zaman alınmalı?

Cevap: Üç kritik zaman vardır: 1) Süreci yönetmekte zorlandığınızı hissettiğiniz anda, 2) Çocuğun davranışlarında değişiklikler (uyku-iştah değişiklikleri, akademik düşüş, sosyal geri çekilme) gözlemlediğinizde, 3) Koruyucu önlem olarak - boşanma kararı alındığı anda. Ankara'da çocuk ve ergen psikiyatrisi kliniğimizde, online terapi seçeneği de sunarak esnek destek sağlıyoruz.

S3: Çocuğum diğer ebeveyni görmek istemiyor. Bu durumda nasıl yaklaşmalıyım?

Cevap: Öncelikle, bu durumda mutlaka bir çocuk psikiyatristinden destek alın. Çocuğun duygularını anladığınızı gösterin ("Diğer ebeveyninle zaman geçirmek şu anda seni zorluyor anlıyorum") ama diğer ebeveyne karşı taraf tutmayın veya olumsuz yorum yapmayın. Bu durum genellikle çocuğun suçluluk duyguları, kızgınlığı veya ebeveynler arasındaki çatışmaya tepkisidir.

S4: Online terapi boşanma sürecinde etkili olur mu, özellikle ebeveynler farklı şehirlerdeyse?

Cevap: Kesinlikle etkili olur. Özellikle ebeveynler farklı şehirlerde yaşıyorsa, online terapi seansları ile çocuk her iki ebeveynle de düzenli destek alabilir. Araştırmalar, online terapinin yüz yüze terapi kadar etkili olduğunu gösteriyor. Ankara'dan verdiğimiz online terapi hizmeti ile Türkiye'nin her yerindeki ailelere ulaşıyoruz.

Uzman Değerlendirmesi ve Sonuç

"Boşanma, bir ailenin şeklinin değişmesidir, sevgisinin ve çocuğa olan bağlılığının değil. Ankara'da çocuk ve ergen psikiyatrisi kliniğimizde, bu temel gerçeği çocuklara anlatmanın en sağlıklı yollarını geliştiriyoruz. Amacımız, çocukların 'iki ev arasında' değil, 'iki sevgi kaynağı arasında' gidip geldiğini hissetmelerini sağlamaktır.

Boşanma sürecindeki en büyük yanılgı, çocukların 'dayanıklı' olduğu ve 'kendiliğinden atlatacakları' düşüncesidir. Oysa çocukların bu süreci sağlıklı atlatabilmeleri için yetişkin rehberliğine ihtiyaçları vardır. Ankara'da çocuk psikiyatristi olarak, hem yüz yüze hem de online terapi seçeneklerimizle, çocuğunuzun bu zorlu geçişi en sağlıklı şekilde yönetmesine destek oluyoruz.

 
Atıf ve Kaynaklar:

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2023). Evlenme ve Boşanma İstatistikleri. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Evlenme-ve-Bosanma-Istatistikleri-2022-49449
American Psychological Association. (2023). Children and Divorce. https://www.apa.org/topics/divorce-child-custody/children
Journal of Family Psychology. (2022). Parental Divorce and Child Adjustment: A Meta-Analytic Review. https://www.apa.org/pubs/journals/fam
Ankara Üniversitesi Psikoloji Bölümü. (2022). Boşanma Sürecinde Çocuk Uyumu Araştırması.
Journal of Child Psychology and Psychiatry. (2021). Parental Conflict and Child Psychopathology: A Meta-analysis. https://acamh.onlinelibrary.wiley.com/journal/14697610
Child Development. (2022). Long-term Effects of Divorce on Children's Well-being. https://srcd.onlinelibrary.wiley.com/journal/14678624