Çocuk ve Ergenlerde Öğrenme Güçlüğü, Ankara
Özgül Öğrenme Güçlüğü Nedir?
Çocuğunuz okuma-yazma veya matematik konusunda beklenmedik zorluklar mı yaşıyor? Harfleri karıştırıyor, okuduğunu anlamakta güçlük çekiyor, yazı yazmaktan kaçınıyor veya basit matematik işlemlerinde şaşırtıcı hatalar mı yapıyor? Bu durum sizi endişelendirebilir, hatta “Acaba yeterince çalışmıyor mu?” diye düşünmenize neden olabilir.
Lütfen bilin ki, bu çocuğunuzun tembelliği veya ilgisizliği değildir. Bu, onun beyninin bilgiyi işleme ve öğrenme biçimindeki doğuştan gelen farklılıktan kaynaklanır. Tıp dilinde bu duruma Özgül Öğrenme Güçlüğü diyoruz. Ankara’da Çocuk ve Ergen Psikiyatristi olarak, amacım çocuğunuzun bu güçlüğün üstesinden gelmesine değil, onunla birlikte yaşamasına ve kendi eşsiz potansiyelini ortaya çıkarmasına rehberlik etmektir.
Özgül Öğrenme Güçlüğü Nedir? Ne Değildir?
Özgül Öğrenme Güçlüğü Nedir?
Nörogelişimsel bir farklılıktır. Beynin yapısı ve işleyişiyle ilgili doğuştan gelen bir durumdur.
Zekâ ile ilgisi yoktur. Özgül Öğrenme Güçlüğü olan çocuklar normal, hatta üstün zekâya sahip olabilirler.
Bir hastalık değildir, "tedavi edilmez" ama doğru destekle yönetilir.
Hayat boyu süren bir profile sahiptir. Çocuklukta okuma-yazma ile kendini gösterir, yetişkinlikte organizasyon, zaman yönetimi gibi alanlarda kendini gösterebilir.
Görülme sıklığı oldukça yüksektir. Her 5-6 çocuktan birinde çeşitli derecelerde Özgül Öğrenme Güçlüğü olduğu düşünülmektedir.
Özgül Öğrenme Güçlüğü Ne Değildir?
Zihinsel bir yetersizlik DEĞİLDİR.
Görme veya işitme kaynaklı bir problem DEĞİLDİR.
Psikolojik bir travmanın sonucu DEĞİLDİR.
Tembellik veya motivasyon eksikliği DEĞİLDİR.
Kötü eğitim veya ailevi sorunların bir sonucu DEĞİLDİR.
ÖZGÜL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ'nin Türleri: Disleksi, Disgrafi ve Diskalkuli
Özgül Öğrenme Güçlüğü kendi içinde üç ana alt türe ayrılır. Bir çocukta bunlardan sadece biri görülebileceği gibi, birkaçı bir arada da bulunabilir.
1. Disleksi (Okuma Güçlüğü)
En yaygın bilinen türdür. Okuma becerisi ile ilgili zorlukları kapsar.
Belirtileri:
Harfleri ve sesleri öğrenmede gecikme (b-d, p-q, m-n harflerini karıştırma)
Hece atlama veya ekleme, kelimeleri tersten okuma
Yavaş ve heceleyerek okuma
Okuduğu metni anlamakta ve özetlemekte güçlük çekme
Okumaktan kaçınma, kitap okurken çabuk sıkılma
2. Disgrafi (Yazılı Anlatım Güçlüğü)
Yazma becerisi ile ilgili zorlukları ifade eder. El yazısının okunaksız olmasından çok daha fazlasıdır.
Belirtileri:
Okunaksız ve düzensiz el yazısı
Yazarken harf atlama, ekleme veya kelimeleri ters yazma
Noktalama işaretlerini ve büyük-küçük harf kullanımını karıştırma
Dilbilgisi hataları
Düşüncelerini yazılı olarak ifade etmekte zorlanma (kompozisyon yazma)
Yaşıtlarına göre çok yavaş yazma
3. Diskalkuli (Matematik Güçlüğü)
Matematiksel akıl yürütme ve hesaplama becerilerinde yaşanan zorluklardır.
Belirtileri:
Sayı kavramını anlamakta güçlük (hangisinin daha büyük olduğunu bilememe)
Basit matematiksel işlemleri (toplama, çıkarma) yapmakta zorlanma
Çarpım tablosunu ezberleyememe
Para üstü hesaplamakta güçlük çekme
Problem çözme stratejileri geliştirememe
Yön ve saat kavramını öğrenmede gecikme
Çocuklarda Özgül Öğrenme Güçlüğü ile İlgili Yanlış Bilinenler ve Gerçekler
1. Yanlış: Öğrenme güçlüğü zekâ geriliği ile aynı şeydir.
Gerçek: Özgül öğrenme güçlüğü (ÖÖG), zekâ düzeyi normal veya normal üstü olan çocuklarda görülen nörogelişimsel bir farklılıktır. Zekâ geriliğinden tamamen farklıdır.
2. Yanlış: ÖÖG, tembellik veya motivasyon eksikliğinden kaynaklanır.
Gerçek: ÖÖG biyolojik kökenlidir ve beynin bilgi işleme süreçlerindeki farklılıklardan kaynaklanır. Çocuklar sıklıkla normalden fazla çaba sarf etmelerine rağmen öğrenmede zorluk yaşarlar.
3. Yanlış: ÖÖG büyüyünce kendiliğinden geçer.
Gerçek: ÖÖG yaşam boyu süren bir durumdur. Erken müdahale ve uygun eğitimsel destekle çocuklar baş etme stratejileri geliştirerek akademik ve sosyal alanda başarılı olabilirler.
4. Yanlış: ÖÖG yalnızca okuma güçlüğü (disleksi) ile sınırlıdır.
Gerçek: ÖÖG; disleksi (okuma), disgrafi (yazma) ve diskalkuli (matematik) gibi farklı alanlarda kendini gösterebilir. Her çocukta farklı şekillerde ve derecelerde ortaya çıkar.
5. Yanlış: ÖÖG olan çocuklar tüm akademik alanlarda başarısızdır.
Gerçek: ÖÖG belirli alanlarda özgül zorluklar yaratır. Çocuklar güçlü oldukları alanlarda (sanat, spor, müzik vb.) olağanüstü başarı gösterebilirler.
6. Yanlış: ÖÖG tanısı yalnızca okul başarısızlığı ile konulabilir.
Gerçek: Tanı kapsamlı bir değerlendirme gerektirir. Nöropsikolojik testler, klinik gözlem ve eğitsel değerlendirmelerle konulur.
7. Yanlış: ÖÖG olan çocukların hepsi aynı şekilde öğrenir.
Gerçek: Her çocuğun öğrenme profili benzersizdir. Bireyselleştirilmiş eğitim programları (BEP) ve çoklu duyusal öğretim yöntemleri etkilidir.
8. Yanlış: ÖÖG yalnızca akademik hayatı etkiler.
Gerçek: Özgül öğrenme güçlüğü; sosyal ilişkileri, özgüveni ve günlük yaşam becerilerini de etkileyebilir.
9. Yanlış: ÖÖG'nin tedavisi yoktur.
Gerçek: ÖÖG tedavi edilemez ancak etkili müdahalelerle yönetilebilir. Özel eğitim, psikoeğitsel destek ve teknolojik araçlar büyük fark yaratır.
10. Yanlış: ÖÖG olan çocuklar okulda başarılı olamaz.
Gerçek: Doğru destekle ÖÖG'li çocuklar akademik anlamda başarılı olabilir. Albert Einstein, Thomas Edison gibi birçok dahinin ÖÖG'li olduğu bilinmektedir.
11. Yanlış: ÖÖG yalnızca çocukluk döneminde görülür.
Gerçek: ÖÖG yaşam boyu sürer. Yetişkinlikte de iş ve sosyal yaşamda belirli zorluklara neden olabilir.
12. Yanlış: ÖÖG'nin nedeni yetersiz ebeveynlik veya eğitimdir.
Gerçek: ÖÖG nörobiyolojik kökenlidir. Ebeveynlik tutumları veya eğitim kalitesi ÖÖG'ye neden olmaz, ancak uygun destekle çocuğun gelişimine katkı sağlayabilir.
Önemli Not: Özgül öğrenme güçlüğü erken tanı ve doğru müdahale ile yönetilebilir. Ankara'da Uzm. Dr. Emine Taşyürek kliniğinde, çocuğunuzun öğrenme profilini değerlendirmek ve bireyselleştirilmiş destek planı oluşturmak için kapsamlı hizmet sunulmaktadır. Unutmayın, her çocuk öğrenebilir - sadece kendi yolunda ve kendi hızında.
Okul Başarısı ve Okul Sorunları ile Özgül Öğrenme Güçlüğü İlişkisi
Özgül öğrenme güçlüğü olan çocuklar, normal veya üstün zekâya sahip olmalarına rağmen okulda ciddi sorunlar yaşarlar. Disleksi (okuma bozukluğu), disgrafi (yazma bozukluğu) ve diskalkuli (matematik bozukluğu) en sık görülen türlerdir. Disleksi yaşayan çocuklar kelimeleri karıştırabilir, okuduklarını anlamakta güçlük çekebilir. Disgrafisi olan çocuklar yazarken sık hata yapar, yazıları okunaksız olabilir. Diskalkuli yaşayan öğrenciler ise toplama, çıkarma, çarpma ve bölme işlemlerinde daha fazla hata yapabilir. Bu akademik zorluklar, öğrencinin derslere ilgisini azaltır ve öğrenme isteğini olumsuz etkiler.
Okul başarısının düşmesi, özgül öğrenme güçlüğü yaşayan çocuklarda özgüven sorunlarına yol açar. Sık sık başarısızlık yaşayan çocuk, kendini yetersiz hisseder ve derslere katılımı azalır. Bazı çocuklar okuldan tamamen soğuyabilir, devamsızlık yapmaya başlayabilir. Öğretmenlerle ve arkadaşlarla yaşanan iletişim sorunları da bu süreci daha zor hale getirir. Ankara’da yapılan gözlemlerde, erken destek almayan çocuklarda akademik başarısızlığın yanında davranış sorunlarının da arttığı görülmektedir.
Ankara Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Uzm. Dr. Emine Taşyürek, özgül öğrenme güçlüğü olan öğrenciler için bireyselleştirilmiş eğitim planları, psikoeğitim ve uzman desteğinin önemini vurgulamaktadır. Okul sorunlarının çözümünde aile, öğretmen ve uzman iş birliği kritik öneme sahiptir.
Çocuk ve Ergenlerde Özgül Öğrenme Güçlüğü Nasıl Teşhis Edilir?
Özgül öğrenme güçlüğü, genellikle ilkokul döneminde fark edilen ve çocuğun okuma, yazma veya matematik gibi temel akademik becerilerde yaşıtlarına göre geri kalmasıyla dikkat çeken bir durumdur. Bu güçlüğün teşhisi, tek bir testle değil; çok yönlü bir değerlendirme süreciyle konur.
İlk adım, çocuğun okul performansında belirgin bir düşüş veya öğrenme hızında gerilik fark edildiğinde aile ya da öğretmen tarafından gözlemlenen belirtilerin uzmanlara iletilmesidir. Ardından, çocuk genellikle bir çocuk gelişimi uzmanı, özel eğitim uzmanı, psikolog veya psikiyatrist tarafından değerlendirilir. Bu süreçte çocuğun zeka testi (örneğin WISC-IV), akademik beceri testleri, dil gelişimi ve dikkat değerlendirmeleri yapılır.
Ayrıca çocuğun gelişim öyküsü, aileden alınan bilgiler, öğretmen görüşleri ve gözlemler de tanı koyma sürecinde büyük önem taşır. Teşhis konduğunda, çocuğa özel eğitim planı hazırlanır ve bireyselleştirilmiş destek programlarıyla öğrenme süreci yeniden yapılandırılır.
Sınav Kaygısı ile Özgül öğrenme güçlüğü İlişkisi
Sınav kaygısı, özgül öğrenme güçlüğü yaşayan çocuklarda oldukça sık görülür. Çocuklar, derslerde yeterince başarılı olamadıkları için sınavlarda başarısız olacaklarını düşünür ve yoğun kaygı yaşarlar. Kaygı, dikkat dağınıklığını artırarak sınav performansını daha da düşürür. Bu durum kısır döngüye yol açar: Başarısızlık korkusu kaygıyı artırır, kaygı da başarısızlığa neden olur.
Özgül öğrenme güçlüğü olan öğrenciler sınav sırasında zamanı verimli kullanmakta zorlanır, soruları yanlış okur veya cevaplarını karıştırabilir. Matematikte işlem hataları, yazılı sınavlarda yazım bozuklukları sık görülür. Bu durum öğrencinin kendine olan güvenini zedeler. Ayrıca sınav öncesi ve sınav anında yaşanan fiziksel belirtiler (çarpıntı, terleme, mide bulantısı) sınav kaygısını daha da şiddetlendirir.
Ankara Çocuk Psikiyatristi Uzm. Dr. Emine Taşyürek, sınav kaygısı yaşayan özgül öğrenme güçlüğü tanılı öğrenciler için bilişsel davranışçı terapi, nefes egzersizleri ve kaygı yönetimi teknikleri önermektedir. Ankara’da yürütülen çalışmalarda bu yöntemlerin hem akademik başarıyı hem de öğrencilerin psikolojik dayanıklılığını artırdığı görülmüştür.
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) ve Özgül Öğrenme Güçlüğü
Özgül öğrenme güçlüğü yaşayan çocukların bir kısmında dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) da görülür. DEHB, öğrenme güçlüğünü daha karmaşık hale getirir. Dikkatini toplamakta zorlanan bir çocuk, okuma, yazma ve matematik becerilerinde daha fazla hata yapar. Hiperaktif çocuklar ders sırasında yerinde duramaz, sık sık hareket eder ve dersin akışını bozabilir. Bu davranışlar öğretmenler tarafından yanlış yorumlanarak disiplin sorunu gibi görülebilir. Ancak temelde sorun DEHB’nin dikkat ve davranış kontrolündeki güçlükleridir.
Ankara’da klinik başvuruların önemli bir kısmını DEHB ve özgül öğrenme güçlüğünün birlikte görüldüğü vakalar oluşturmaktadır. Bu iki durumun birlikte görülmesi, okul başarısızlığını ve kaygıyı artırır. Çocuk hem öğrenme güçlüğü nedeniyle derslerde zorlanır hem de dikkatini toplayamadığı için akademik süreç daha da karmaşık hale gelir.
Ankara Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Uzm. Dr. Emine Taşyürek, DEHB ve özgül öğrenme güçlüğünün birlikte görüldüğü durumlarda kapsamlı tedavi planları uygulamaktadır. Bu planlarda hem dikkat eksikliğini hem de öğrenme güçlüğünü hedef alan yöntemler yer alır. İlaç tedavisi, psikoterapi, bireysel eğitim programları ve aile danışmanlığı bu sürecin temel taşlarını oluşturur.
Ankara’da Özgül Öğrenme Güçlüğü Tedavisi | Uzm. Dr. Emine Taşyürek
Çocuğunuz okuma, yazma veya matematikte zorlanıyorsa, bu durum özgül öğrenme güçlüğüne işaret edebilir. Ankara’da hizmet veren Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Uzm. Dr. Emine Taşyürek, özgül öğrenme güçlüğü tanısı alan çocuklara yönelik kapsamlı değerlendirme ve bireyselleştirilmiş tedavi programları sunmaktadır.
Her çocuk farklıdır ve öğrenme biçimi kendine özgüdür. Bu nedenle Çocuk Psikiyatristi Dr. Emine Taşyürek, çocuğun ihtiyaçlarını doğru analiz ederek, dikkat, algı, hafıza ve akademik becerileri desteklemeye yönelik özel terapiler uygular. Ankara’da özgül öğrenme güçlüğü tedavisinde doğru adımı atmak için güvenilir bir uzmana başvurmak, çocuğun geleceği adına büyük bir fark yaratır. Erken müdahale ile çocuklar potansiyellerini keşfeder ve öğrenme süreci yeniden keyifli hale gelir.
Her Çocuğun Öğrenme Hızı Farklıdır: Sorular & Cevaplar
Özgül Öğrenme Güçlüğü - Sıkça Sorulan Sorular
Disleksi, disgrafi ve diskalkuli gibi öğrenme güçlüklerine dair erken tanı, belirtiler ve destekleyici yaklaşımlar hakkında en sık sorulan sorulara yanıtlar.
Özel Öğrenme Güçlükleri tedavi edilmezse ne olur?
Tedavi edilmeyen öğrenme güçlükleri okul başarısında düşüşe, psikolojik sorunlara ve sosyal izolasyona neden olabilir. Erken müdahale ile bu olumsuzlukların önüne geçmek mümkündür.
Bireysel eğitim ve uzman desteği çocuğun potansiyelini ortaya çıkarmasında yardımcı olur.
Disleksi, disgrafi ve diskalkuli arasındaki farklar nelerdir?
Disleksi okuma güçlüğü, disgrafi yazma güçlüğü, diskalkuli ise matematiksel işlem yapma güçlüğüdür. Her biri farklı alanlarda öğrenmeyi etkiler ve bazı çocuklarda birden fazlası birlikte görülebilir.
Özgül öğrenme güçlüğü ne zaman fark edilir?
Genellikle ilkokulun ilk yıllarında, çocuk harfleri karıştırıyor, yavaş okuyor, yazarken harf atlıyor ya da basit matematik işlemlerinde zorlanıyorsa fark edilebilir. Erken tanı süreci, çocuğun başarısını ve özgüvenini olumlu yönde etkiler.
Öğrenme güçlüğü yaşayan çocuklar zeka geriliği mi yaşıyor?
Hayır. Özgül öğrenme güçlüğü zeka geriliği değildir. Bu çocukların genel zekâ düzeyleri normal ya da normalin üzerindedir ancak beynin öğrenme ile ilgili bazı alanlarında farklılıklar bulunur.
Özgül öğrenme güçlüğü tedavi edilebilir mi?
Tam anlamıyla bir “tedavi” yerine özel eğitim programları, bireysel destekler, terapi ve öğretim teknikleriyle çocuğun güçlü yönleri desteklenir. Doğru yaklaşımla akademik başarı ve özgüven geliştirilebilir.