Öğrenme Güçlüğü Olan Çocuğun Evde Özgüvenini ve Azmini Artırma Yolları I Ankara Psikiyatri

Ebeveyn Koçluğu

Öğrenme Güçlüğü Olan Çocuğun Evde Özgüvenini ve Azmini Artırma

Öğrenme güçlüğü yaşayan çocuklar, zekâ düzeyi normal ya da üstün olmasına rağmen okuma, yazma, dikkat veya matematik becerilerinde akranlarına göre zorlanırlar.
Bu durum sıklıkla “tembellik” veya “ilgisizlik” olarak yorumlanır; oysa asıl sorun, çocuğun beyninin bilgiyi işleme biçimindeki farklılıktır.
Ev ortamı, bu çocuklar için yalnızca dinlenme alanı değil, aynı zamanda duygusal destek ve motivasyonun merkezi olmalıdır.

💬 Uzman Notu:
“Ebeveyn koçluğu, çocuğun öğrenmesini yönetmekten ziyade, onun öğrenmeye olan inancını güçlendirmektir.”

Öğrenme Güçlüğü Nedir?

“Öğrenme güçlüğü” (disleksi, diskalkuli, disgrafi vb.) çocuğun belirli alanlarda bilgi işleme hızının farklı olmasıyla ilgilidir.
Bu durum beynin dil, dikkat ve hafıza bölgeleriyle bağlantılıdır.
Doğru destekle çocuk, kendi öğrenme stilini tanıyarak akademik başarıyı yakalayabilir.

Evde Ebeveyn Koçluğu Neden Gerekli?

• Okul başarısı, duygusal destekle paralel ilerler.
• Çocuk, evde kabul gördükçe öğrenmeye daha istekli olur.
• Ebeveynin tutumu, çocuğun özgüvenini doğrudan şekillendirir.
• Yanlış geri bildirimler (“daha dikkatli ol”, “neden yapamıyorsun”) başarısızlık hissini derinleştirir.

💬 Klinik Gözlem:
“Bazı çocuklar okulda öğrenemiyor değil; evde yeterince motive hissetmiyor. Koçluk yaklaşımı, cezayı değil rehberliği temel alır.”

 
Ebeveyn Koçluğu Yaklaşımının Temel İlkeleri

Koşulsuz Kabul:
Çocuğun performansına değil, çabasına odaklanın. “Senin elinden geleni yapman yeterli.”
Pozitif Pekiştirme:
Küçük başarıları fark edin ve sözel takdir edin. Beyin dopamin salgılayarak öğrenmeyi destekler.
Güçlü Yönlere Odaklanma:
Çocuğun başarılı olduğu alanları (örneğin sözel ifade, müzik, resim) ön plana çıkarın.
Gerçekçi Hedef Belirleme:
“Bir günde bitir” yerine “bugün bir sayfa okuyalım” gibi ulaşılabilir hedefler koyun.
Bağımsızlık Geliştirme:
Yardım ederken yönlendirin ama çocuğun yerine yapmayın.
 
Evde Uygulanabilir Koçluk Adımları

1. Güvenli Alan Yaratın
Eleştirisiz bir çalışma ortamı oluşturun. Çocuk hata yapmaktan korkmamalıdır.

2. Günlük Rutin Belirleyin
Ders, mola, oyun saatleri düzenli olsun. Beyin alışkanlıkla güven hissi geliştirir.

3. Duygusal Bağ Kurun
Her gün kısa bir “bağ kurma anı” yaratın (birlikte yürüyüş, sohbet, oyun).

4. Görsel ve İşitsel Destek Kullanın
Disleksi veya dikkat zorluğu olan çocuklar için renkli kartlar, sesli kitaplar, uygulamalar faydalıdır.

5. Geri Bildirim Verirken Dili Değiştirin
“Yanlış yaptın” yerine “bu kısmı biraz farklı yapmayı denesek nasıl olurdu?” deyin.

💬 Uzman Notu:
“Ebeveyn koçluğu, başarıyı ölçmek değil; çocuğun kendine inancını yeniden inşa etmektir.”

 
Motivasyon ve Özgüven Artırıcı Mini Egzersizler

• Her gün sonunda “Bugün kendimle gurur duyduğum bir şey” cümlesini tamamlayın.
• Başarı panosu oluşturun (küçük notlarla görünür hale getirin).
• Her hafta “öğrendim ki…” etkinliği yapın.
• Başarısızlıkları cezalandırmayın; analiz edin.

 
Ailelerin Sık Yaptığı Hatalar

• Aşırı beklentiyle çocuğu sürekli kıyaslamak
• Duygusal öfkeyi motivasyon sanmak
• “Ben senin yaşında…” cümleleriyle baskı kurmak
• Hataları kişisel başarısızlık gibi algılamak

 
Profesyonel Destek Ne Zaman Gerekir?

• Çocuk derslere karşı tamamen isteksizse
• Okuldan kaçınma davranışı başladıysa
• Özgüven kaybı belirgin hale geldiyse
• Aile içi iletişim sürekli gerginse

Bir çocuk ve ergen psikiyatristi, özel öğrenme güçlüğü testleri ve uygun terapi planı ile süreci yönlendirebilir.

 
Sık Sorulan Sorular (SSS)

1. Ebeveyn koçluğu profesyonel terapiyle aynı mı?
Hayır, evdeki yaklaşımı düzenleyen destekleyici bir modeldir. Terapinin tamamlayıcısıdır.

2. Disleksi veya dikkat eksikliği tamamen geçer mi?
Uygun destekle etkileri azaltılabilir ve öğrenme stratejileri geliştirilebilir.

3. Çocuğum başarısız olduğunda nasıl tepki vermeliyim?
“Denediğin için teşekkür ederim, birlikte tekrar bakalım” gibi cesaretlendirici bir dil kullanın.

4. Aile içi çatışmalar çocuğun motivasyonunu etkiler mi?
Evet. Evdeki duygusal atmosfer çocuğun öğrenme kapasitesini doğrudan etkiler.

5. Her çocuğa aynı koçluk yöntemi uygulanabilir mi?
Hayır. Her çocuğun öğrenme biçimi, dikkat süresi ve duygusal ihtiyacı farklıdır.

 
Kaynakça 

American Academy of Pediatrics. (2023). Parent Coaching and Learning Disorders.
American Psychiatric Association. (2023). Supporting Children with Learning Difficulties.
World Health Organization. (2024). Learning Disabilities and Inclusion.
Child Mind Institute. (2024). How to Help Your Child Build Confidence at Home.
Türk Psikiyatri Derneği. (2024). Öğrenme Güçlüğü Olan Çocuklarda Aile Desteği Rehberi.
TÜBİTAK. (2023). Öğrenme Güçlüğü ve Aile Desteği Üzerine Araştırmalar.