Okula Dönüş Kaygısı, Ayrılma Kaygısı, Okul Reddi ve Yönetimi | Ankara

Okula Dönüş Kaygısı okul yılı başında artar; ayrılma kaygısı, sınıfa girmekte zorlanma ve okul reddi görülebilir.

Ankara’da Uzm. Dr. Emine Taşyürek, çocuk ve ergenler için bilişsel davranışçı terapi (BDT), oyun terapisi, psiko-eğitim, maruziyet hiyerarşileri, nefes ve gevşeme teknikleri uygular; öğretmenle koordinasyon ve ev ödevleriyle ilerlemeyi destekler.

Okula Dönüş Kaygısı, Öneriler

Yeni okul yılının başlangıcı çoğu çocuk için heyecan vericidir. Ancak bu dönem aynı zamanda kaygıda bir artışı da tetikler: Normalde oldukça rahat olan çocuklar bile “karnında kelebekler” hisseder, kaygıya eğilimli çocuklar ise her zamankinden daha yapışkan ve gergin olabilir. Ebeveynler de zorlanır: Ağlayan bir çocuğu anaokulunda bırakmak kimse için eğlenceli değildir. Okul servisindeki panikleyen bir birinci sınıf öğrencisini otobüse bindirmek ya da okulda arabadan indirmek, diplomasi/ikna becerilerinizi gerçekten sınayabilir.

Özellikle geçiş yılına giren çocuklar için okul başlangıcının daha zor olabillir, ana sınıfına başlamak, ortaokula geçmek ya da yeni bir okula gitmek gibi. Çocuğunuzun sosyal destek sisteminde bir değişim olduğunda da stres artabilir — yakın bir arkadaş taşınmış olabilir veya bu yıl farklı bir öğretmeni olabilir.

Çoğu çocukta yeni okul yılına ilişkin endişeler azalacak ve kaygılı davranışlar geçici olacaktır. Ebeveynlerin hedefi, çocuklarının kaygısını büyütmeden destekleyici olmaktır. İşte, kaygılı çocukların okula dönüşte başarılı bir geçiş yapmasına yardımcı olacak öneriler:

Okul yılı başlangıcının ebeveynler için de kaygı yaratıcı olabilir. Yaz tatilinden sonra rutinleri yeniden kurmak, yeni etkinlikler ve programlar ayarlamak ve ödevlerin başlamasıyla yüzleşmek üzerinizde baskı oluşturur.

Endişeleri dinleyin
Çocuklar okula dönüşle ilgili kaygılarını — yeni bir öğretmen, artan ödevler, bir takıma seçilme, arkadaşlık krizi — dile getirdiklerinde, ciddiyetle dinleyin.

Bu korkuları küçümsemek (“Endişelenecek bir şey yok! Harika olacaksın!”) yerine onları dinlemek ve duygularını kabul etmek, kendilerini daha güvende hissetmelerine yardımcı olur. İsterlerse, endişe ettikleri durumlarla başa çıkmak için strateji geliştirmelerine destek olarak özgüvenlerini güçlendirebilirsiniz.

Ama şunu unutmayın: Çocuklar çoğu zaman canlarını sıkan bir şey hakkında konuşmak isterler, sizin onu “düzeltmenizi” beklemezler. Sizin göreviniz duygularını doğrulamak (“Bunun zor olduğunu biliyorum”) ve baş edebileceklerine güvendiğinizi göstermek.

Çocukların kaygılı olmalarını beklediğinizi ima eden sorular sormayın  ama onlarla daha gündelik şekilde yoklama yapın. “Bu yarım saatlik bir oturum olmak zorunda değil,” “Yeni bir sırt çantası almaya giderken arabada, ‘Bu yıl matematikte neler öğreneceğini biliyor musun?’ diye sorabilirsiniz.” “Ciddi bir konuşma yapma” baskısı azaldığında çocuklar genellikle daha fazla konuşur.

ankara cocuk ve ergen depresyon çocuk ve ergen psikiyatrisi uzm. dr. Emine Taşyürek

Çocuk ve Ergen Okula Dönüşü Kolaylaştırma 

Biraz prova yapın
Çocuğunuzun ilk gün ciddi şekilde gergin olacağını öngörüyorsanız, okullar açılmadan önce yeni okula ya da sınıfa alışması için zaman tanımak faydalıdır. Okul açılmadan birkaç kez okula gidin; koridorlarda mümkün olduğunca dolaşıp sınıfını, tuvaleti, yemekhane/kantini, bahçeyi bulun. Tekrar iyidir; sırf sınıfa bir soru sormak ya da bir form bırakmak için bile uğramak, orada rahat hissetmelerine fırsat verir.

Mümkünse öğretmeniyle tanıştırın. Siz öğretmenin odasına bir not bırakmak için koridorda yürürken, sınıfta birkaç dakika tek başına kalmayı denemesine izin verin.

Hafta sonu okula arabayla gidip bırakma noktasında arabadan inmeyi prova etmek bile rutine aşina olmalarına yardımcı olur.

“Her türlü maruziyet, tekrar ve ustalık, çocuğun ‘önceden baş etmeyi’ (coping ahead) öğrenmesine yardımcı olur,” 

Birilerine haber verin
Çocuğunuzun başarılı bir geçiş için ek desteğe ihtiyacı varsa, okulda birine — öğretmenine, bir yardımcı personele, okul psikoloğuna veya rehberliğe — haber verin. Çocuğunuzun okulu merakla beklediğini ve heyecanlı olduğunu, iyi olacağından emin olduğunuzu ama kalabalık, kaotik ilk gün gelmeden önce öğretmeniyle kısaca tanışıp sınıfı görürse çok daha rahat edeceğini anlatın.

İstediğiniz şey büyük bir şey değil — sadece başarıya hazırlayacak küçük bir maruziyet. Ayrıca personelin, gerekirse yardım işareti gördüğünde dikkatli olmasını istersiniz.

“Karşılama” planı yapın
Çocuğunuzun ayrılmaya isteksiz olacağını düşünüyorsanız, varışta onu karşılayıp meşgul edecek birinin hazır olması çok yardımcı olur. 

ankara cocuk ve ergen depresyon çocuk ve ergen psikiyatrisi uzm. dr. Emine Taşyürek

Okul Sorunlarına Öneriler

Ayrılma sorunları sürerse
Okulda ağlayan ya da sızlanan bir çocuğu bırakmak herhangi bir ebeveyn için zordur. “Ama çoğu çocuk oldukça dayanıklıdır,” ve baş etme becerilerini küçümsememek gerekir. Çoğu çocuk anne ya da baba gittikten kısa süre sonra toparlanır.”

Öğretmeni çocuğun gün içinde hızlıca normale döndüğünü ve etkinliklere hevesle katıldığını bildiriyorsa, ayrılma konusundaki şikâyetleri için fazla kaygılanmamak, onun kendine güvenini artırmanın en iyi yoludur.

“Biraz sızlanmayı ya da isteksizliği göz ardı etmek, ‘kötü ebeveynlik’ değildir,”. “Görmek istediğiniz davranışlara daha çok ilgi verirseniz, çocuk bunu daha hızlı aşar.”

Cesur davranışı özellikle övmek istersiniz. Örneğin, ona geri döneceğinizi hatırlatın ve “Bugün anaokuluna geldiğin için harika iş çıkardın. Seni almaya geldiğimde, yaptığın eğlenceli bir şeyi bana anlatmanı umuyorum,” gibi şeyler söyleyin.

“Yetişkinlerin nasıl etkileşime girdiği ve tepki verdiği çok önemlidir: biraz aktif görmezden gelme, biraz pozitif dikkat ve bolca cesaretlendirme,”.

Çocuklarda tam ölçekli ayrılma sorunları sürerse ve ebeveynlerine kötü bir şey olacağı korkusu, okulda işlev göstermelerini engelliyorsa, bir ruh sağlığı uzmanı tarafından değerlendirilmelidirler.

Karın ağrıları ve baş ağrıları
Okulla ilgili kaygı bazen sabahları baş ağrısı ve karın ağrısı şeklinde kendini gösterir; çocuk okula gidemeyecek kadar hasta olduğunu söyleyebilir. Çocuğunuzda bu belirtiler düzenli hâle gelirse, bir çocuk doktoruna görünmek önemlidir; tıbbi bir problemi gözden kaçırmak istemezsiniz.

Yine de çocuk fiziksel belirtilerden yakınmaya devam ederse, kaygıya yol açan nedenleri araştırmak da önemlidir. Bu bir anksiyete bozukluğu belirtisi ya da okulda başka bir sorun olabilir. Örneğin:

OKB’si (Obsesif-Kompulsif Bozukluk) olan bir çocuk, kaygısını okulda yönetmesi zor olduğu için okula gitmekten kaçınabilir.
Zorbalığa uğrayan bir çocuk, zorbalık yapanlar orada olduğu için okula gitmekten korkabilir.
Ayrılma kaygısı olan bir çocuk, ayrılınca annesine korkunç bir şey olacağından endişe edebilir.
Tanı almamış bir öğrenme güçlüğü olan bir çocuk, utanç ve mahcubiyetten kaçınmak için gitmek istemeyebilir.


Okul reddi
Karın ağrıları, baş ağrıları ve okula gitmemek için ileri sürülen diğer gerekçeler — ya da geç gitme/erken ayrılmalar — kalıcı hale geldiğinde, çocukta okul reddi denilen durum gelişmiş olabilir.

“Arada bir herkes okula gitmek istemeyebilir, ancak okul reddi, çocuk için gerçek sorunlar yaratan aşırı düzeyde okuldan kaçınma örüntüsüdür,” . Okul reddi, normal kaçınmadan şu etkenlerle ayrılır:

Çocuğun ne kadar süredir okuldan kaçındığı,
Okula gitmeyi ne kadar yoğun sıkıntıyla ilişkilendirdiği,
Ne kadar güçlü direndiği,
Direncinin kendi ve ailesinin yaşamını ne ölçüde etkilediği.
Bir çocuğun okula direnci ezici ve uzun süreliyse, bir ruh sağlığı uzmanı tarafından değerlendirilmelidir ve aylarca geçmesini beklemek yerine proaktif olmak iyidir. Çocuk okuldan ne kadar uzun süre uzak kalırsa, rutine geri dönmek o kadar zor olur; çünkü devamsızlık, onları uzak tutan kaygıyı güçlendirir.”

Kaynak: 

https://childmind.org/article/back-school-anxiety/

(Copyright © 2025)

 

okula donus cocuk ve ergen

Çocuk ve Ergen Psikiyatri Ankara

İlginizi çekebilir

moxo dikkat testi ankara ankara cocuk ve ergen depresyon çocuk ve ergen psikiyatrisi uzm. dr. Emine Taşyürek

Moxo Dikkat Testi

MOXO Dikkat Testi, bireyin dikkat, zamanlama, dürtüsellik ve hiperaktivite performansını ölçen, bilimsel temelli ve bilgisayar tabanlı bir değerlendirme aracıdır. Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) tanı sürecinde yaygın olarak kullanılan bu test, uzmanlar tarafından kontrollü bir şekilde uygulanır.

Moxo Dikkat Testi
aile terapisi ankara ankara cocuk ve ergen depresyon çocuk ve ergen psikiyatrisi uzm. dr. Emine Taşyürek

Aile Terapisi

Aile, yalnızca aynı çatı altında yaşayan bireylerden oluşmaz; aynı zamanda duygusal bağlar, iletişim şekilleri ve karşılıklı etkileşimlerle şekillenen dinamik bir sistemdir. Anne, baba ve çocuklar arasındaki ilişkiler zamanla değişebilir, dönüşebilir ve bazen sağlıksız hale gelebilir.

Aile Terapisi
ergenlik donemi sorunları ankara cocuk ve ergen depresyon çocuk ve ergen psikiyatrisi uzm. dr. Emine Taşyürek

Ergenlik Dönemi Sorunları

Ergenlik dönemi, çocukluktan yetişkinliğe geçişte yaşanan hızlı değişimlerin olduğu karmaşık bir gelişim sürecidir. Bu dönemde birey hem fiziksel hem de psikolojik olarak yoğun değişimler yaşar. Duygu dalgalanmaları, kimlik arayışı ve bağımsızlık isteği, ergenlerin iç dünyasını etkiler.

Ergenlik Dönemi Sorunları
cocuk ve ergen psikiyatri ankara

Davranış Bozuklukları ankara cocuk ve ergen depresyon çocuk ve ergen psikiyatrisi uzm. dr. Emine Taşyürek

Davranış bozuklukları, çocukluk ve ergenlik dönemlerinde sıklıkla karşılaşılan, bireyin sosyal kurallara, otorite figürlerine veya başkalarının haklarına karşı sistemli bir şekilde karşı gelme ve zarar verici davranışlar gösterme durumudur. Bu bozukluklar zamanında tanınıp ele alınmadığında ilerleyen yaşlarda daha ciddi psikiyatrik tabloların habercisi olabilir.

Davranış Bozuklukları
ankara sınav kaygısı ankara cocuk ve ergen depresyon çocuk ve ergen psikiyatrisi uzm. dr. Emine Taşyürek

Sınav Kaygısı

Sınav kaygısı, sınav öncesi veya sınav sırasında yoğun endişe ve stres yaşanması durumudur. Ilımlı düzeyde kaygı, dikkati artırabilir ve akademik başarıyı olumlu etkileyebilir. Ancak yüksek düzeyde kaygı, öğrencinin performansını olumsuz yönde etkiler.                                                                                     

                                                                        

Sınav Kaygısı
özgül oğrenme güçlüğü ankara ankara cocuk ve ergen depresyon çocuk ve ergen psikiyatrisi uzm. dr. Emine Taşyürek

Özgül Öğrenme Güçlüğü

Özgül öğrenme güçlüğü, zekâ düzeyi normal ya da normalin üzerinde olan çocukların, okuma, yazma veya matematik alanlarında yaşıtlarına göre belirgin güçlük yaşaması durumudur. Bu durum çocuğun akademik başarısını ve özgüvenini olumsuz etkileyebilir.                                                                      

                                                

Özgül Öğrenme Güçlüğü