Ankara'da Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi 

Dikkat Eksikliği
Belirtiler, Etkiler ve Tedavi Yöntemleri

Çocukluk ve ergenlik dönemi, bireyin zihinsel, sosyal ve duygusal gelişiminin en yoğun olduğu dönemdir. Bu süreçte bazı çocuklar, dikkatlerini toplamakta ve sürdürmekte zorlanabilir. Dikkat eksikliği, yalnızca akademik başarıyı değil; sosyal ilişkileri, aile içi uyumu ve günlük yaşamı da etkileyen önemli bir durumdur. Çoğu zaman çevre tarafından “tembel”, “ilgisiz” ya da “dalgın” gibi yanlış etiketlerle açıklanır. Ancak gerçekte bu durum, nörolojik temelli bir dikkat düzenleme bozukluğu olabilir.

Dikkat eksikliği, hiperaktivite olmadan da görülebilir. Bu çocuklar, çoğu zaman sessiz, hayal dünyasına dalan ve geri planda kalan bireylerdir. Dolayısıyla öğretmenler ya da ebeveynler tarafından geç fark edilebilir. Erken tanı ve uygun tedavi ile çocukların akademik, sosyal ve duygusal yaşam kalitesinde büyük ilerlemeler sağlanabilir.

Dikkat Eksikliği Nedir?

Dikkat eksikliği, çoğunlukla Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) başlığı altında değerlendirilir. DEHB, üç alt tipe ayrılır:

Ağırlıklı dikkat eksikliği (hiperaktivite olmadan dikkat sorunları)

Ağırlıklı hiperaktivite-dürtüsellik
Birleşik tip (hem dikkat eksikliği hem de hiperaktivite)
Sadece dikkat eksikliği yaşayan çocuklar, “ağırlıklı dikkat eksikliği” grubuna girer. Bu çocuklar genellikle sessizdir, derslerde hayallere dalabilir, unutkan olabilir ve eşyalarını sık sık kaybedebilir. Ancak hiperaktif çocukların aksine hareketli ya da yaramaz görünmezler. Bu nedenle de gözden kaçma ihtimalleri yüksektir.

Dikkat Eksikliği Belirtileri

Sadece dikkat eksikliği yaşayan çocuklarda görülen yaygın belirtiler:

Derslerde ya da görevlerde ayrıntılara dikkat etmeme
Dikkatin kolayca dağılması, dinlemiyormuş gibi görünme
Yönergeleri eksik ya da hatalı takip etme.

Organize olamama, sık sık eşyalarını kaybetme
Başladığı görevleri tamamlamadan bırakma.

Günlük aktivitelerde unutkanlık
Zaman yönetiminde zorluklar
Bu belirtiler en az 6 ay süreyle devam ediyor ve çocuğun okul, ev veya sosyal hayatında işlevselliğini bozuyorsa profesyonel bir değerlendirme gerekir.

Dikkat Eksikliğinin Akademik Hayata Etkisi

Dikkat eksikliği, özellikle okul çağındaki çocuklarda akademik başarıyı doğrudan etkiler. Bu çocuklar:

Sınavlarda basit hatalar yapabilir,
Uzun süreli görevlerde motivasyonlarını kaybedebilir. Ödevlerini unutabilir. Yazılı yönergeleri gözden kaçırabilir. Sınıfta sessiz kalıp geri planda kalabilirler.

Sonuç olarak başarı düşer ve çocuk, kendi potansiyelini ortaya koyamaz. Bu durum uzun vadede özgüven kaybına ve okuldan soğumaya yol açabilir.

Dikkat Eksikliğinin Sosyal Hayata Etkisi

Dikkat eksikliği yalnızca ders başarısını değil, sosyal ilişkileri de etkiler. Çocuklar arkadaşlarının söylediklerini kaçırabilir, grup etkinliklerinde dikkatlerini veremedikleri için oyuna ayak uyduramayabilirler. Sessiz, çekingen ya da dalgın göründüklerinden dolayı dışlanabilirler. Bu durum sosyal izolasyona ve yalnızlık hissine yol açabilir.

Dikkat Eksikliğinin Aile İlişkilerine Etkisi

Ev içinde de dikkat eksikliği sorunları kendini gösterir. Çocuk, verilen sorumlulukları yerine getirmekte zorlanabilir, yönergeleri unutabilir, odasını toparlamayı ya da günlük görevlerini tamamlamayı ihmal edebilir. Bu durum aile içinde çatışmalara yol açabilir. Ebeveynler, çocuğun isteksiz ya da sorumsuz olduğunu düşünebilir. Oysa bu çoğunlukla istem dışı bir dikkat düzenleme problemidir.

Dikkat Eksikliği ve Duygusal Sonuçları

Dikkat eksikliği yaşayan çocuklar, çoğunlukla çevrelerinden olumsuz geri bildirim alır. Bu da özgüven kaybına, kaygı bozukluklarına ve hatta depresyona yol açabilir. Akademik başarısızlık ve sosyal uyumsuzluk, çocuğun kendisini yetersiz hissetmesine neden olur. Bu nedenle erken tanı ve tedavi, sadece okul başarısını değil, aynı zamanda çocuğun duygusal sağlığını da korumak açısından kritiktir.

Dikkat Eksikliği Tanı Süreci

Dikkat eksikliği tanısı, mutlaka çocuk ve ergen psikiyatristi tarafından konulmalıdır. Tanı sürecinde:

Çocuğun öyküsü alınır,
Aile ve öğretmen gözlemleri değerlendirilir,
Klinik görüşmeler yapılır,
Gerekli durumlarda psikometrik testler uygulanır.

Dikkat Eksikliği Tedavi Yöntemleri

Dikkat eksikliği tedavisinde bireyselleştirilmiş yaklaşımlar uygulanır. Her çocuğun ihtiyaçları farklıdır ve tedavi planı buna göre şekillenir.

1. Psikoterapi ve Danışmanlık

Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Çocuğun dikkatini düzenlemesi, zamanı yönetmesi ve görev organizasyonu için etkili yöntemler öğretir.

Aile Eğitimi: Ebeveynlere çocuğa nasıl yaklaşacakları, doğru iletişim ve motivasyon yöntemleri aktarılır.
Okul İşbirliği: Öğretmenlere çocuğun ihtiyaçlarına göre yönlendirmeler yapılır.

2. İlaç Tedavisi
Bazı çocuklarda ilaç tedavisi gerekebilir. İlaçlar dikkat süresini uzatmaya, odaklanmayı artırmaya ve dürtüselliği azaltmaya yardımcı olur. İlaç tedavisi mutlaka çocuk psikiyatristi kontrolünde olmalıdır.

3. Destekleyici Terapiler

Oyun Terapisi: Küçük yaş gruplarında duygusal ve davranışsal destek sağlar.
Mindfulness Temelli Terapi: Çocukların anda kalabilme ve dikkati yoğunlaştırma becerisini artırır.

EMDR: Dikkat eksikliğine eşlik eden travmatik yaşantılar varsa uygulanabilir.
 
Ankara’da Dikkat Eksikliği Tedavisi
Uzm. Dr. Emine Taşyürek, Ankara’da çocuk ve ergenlerde dikkat eksikliği tanı ve tedavisinde bilimsel yöntemlerle kapsamlı bir hizmet sunmaktadır. Kliniğimizde:

Detaylı psikiyatrik değerlendirme,
Bilimsel testlerle dikkat ölçümü,
Bireyselleştirilmiş terapi programları,
Gerektiğinde medikal tedavi desteği,
Aile ve okul işbirliği süreci,
bir arada yürütülmektedir.

Çocukların yalnızca akademik değil; duygusal, sosyal ve aile içi işlevselliklerinin de güçlendirilmesi hedeflenir. Böylece çocuklar, yaşamın farklı alanlarında potansiyellerini en iyi şekilde ortaya koyabilir.

Çocuk ve Ergenlerde DEHB (Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu)
Tanı, Tedavi ve Destek Süreci | Ankara Uzm. Dr. Emine Taşyürek

DEHB Nedir?

DEHB, çocukluk çağında sık görülen nörogelişimsel bir bozukluktur. Dikkat eksikliği, aşırı hareketlilik ve dürtüsellik temel belirtilerdir. Bu durum, çocuğun akademik başarısını, sosyal ilişkilerini ve aile dinamiklerini olumsuz etkileyebilir. DEHB bir davranış sorunu değil, beyin işlevlerindeki farklılıklardan kaynaklanan tıbbi bir durumdur.

DEHB Alt Türleri

Dikkat Eksikliği Ağırlıklı Tip:

Dalgınlık, unutkanlık, organize olamama. Sessiz ve içe dönük davranışlar.

Hiperaktivite-Dürtüsellik Ağırlıklı Tip:

Yerinde duramama, çok konuşma, sıra bekleyememe. Ani tepkiler ve sabırsızlık.

Birleşik Tip:

Hem dikkat eksikliği hem de hiperaktivite belirtileri bir arada görülür.

Çocuk ve Ergenlerde DEHB Belirtileri

Dikkat Eksikliği: Detayları kaçırma, unutkanlık, dağınıklık.

Hiperaktivite: Oturamama, sürekli hareket etme, aşırı konuşma.

Dürtüsellik: Söz kesme, sıra bekleyememe, ani davranışlar
Belirtiler en az 6 aydır devam ediyor ve çocuğun günlük yaşamını etkiliyorsa uzman değerlendirmesi gerekir.

Ayırıcı Tanılar
DEHB benzer belirtiler gösteren diğer durumlarla karıştırılmamalıdır:

Kaygı Bozuklukları
Depresyon
Özgül Öğrenme Güçlüğü
Otizm Spektrum Bozukluğu
Uyku Problemleri

Doğru tanı için kapsamlı bir değerlendirme şarttır.

Teşhis Sürecinde Kullanılan Testler

MOXO Dikkat Testi: Görsel ve işitsel dikkat ölçümü

WISC-IV Zeka Testi: Bilişsel becerilerin değerlendirilmesi

Gelişimsel Tarama Testleri (AGTE, Denver):

Küçük yaş grupları için ek değerlendirme
 
Ankara’da Uzm. Dr. Emine Taşyürek ile DEHB Tedavisi
Kliniğimizde sunulan hizmetler:

Kapsamlı psikiyatrik değerlendirme
Bilimsel testlerle tanı süreci
Kişiye özel terapi planları
Aile danışmanlığı ve okul iş birliği
Gerektiğinde ilaç tedavisi
Amacımız: Çocuğun akademik, sosyal ve duygusal gelişimini destekleyerek yaşam kalitesini artırmak.

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) - Sık Sorulan Sorular | Ankara Çocuk Psikiyatri

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) Nedir?

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), çocuk ve ergenlerde sık görülen nörogelişimsel bir bozukluktur. DEHB'nin temel özellikleri dikkat süresinin kısalığı, aşırı hareketlilik ve dürtüselliktir. Bu belirtiler çocuğun akademik performansını, sosyal ilişkilerini ve aile yaşamını önemli ölçüde etkileyebilir. DEHB'nin nedenleri arasında genetik faktörler, beyin yapısındaki farklılıklar ve nörokimyasal dengesizlikler yer alır. Tanı süreci kapsamlı bir klinik değerlendirme, aile ve öğretmen görüşmeleri ile objektif testleri (MOXO, WISC-IV gibi) içerir.

Ankara'da Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Uzm. Dr. Emine Taşyürek, DEHB tanı ve tedavisinde bütüncül bir yaklaşım sunmaktadır. Tedavi planı çocuğun ihtiyaçlarına göre psikoterapi, davranışçı müdahaleler, aile eğitimi ve gerektiğinde ilaç tedavisini kapsar. Erken müdahale, çocuğun potansiyelini ortaya çıkarmak ve uzun vadeli olumsuz sonuçları önlemek açısından kritik öneme sahiptir.

DEHB Belirtileri Nelerdir ve Nasıl Fark Edilir? 

DEHB belirtileri üç ana kategoride toplanabilir: dikkat eksikliği, hiperaktivite ve dürtüsellik. Dikkat eksikliği belirtileri arasında detayları gözden kaçırma, okul ödevlerinde basit hatalar yapma, eşya kaybetme ve unutkanlık sayılabilir. Hiperaktivite belirtileri ise yerinde duramama, sürekli kıpırdanma, aşırı konuşma ve sessiz aktivitelerde zorlanma şeklinde kendini gösterir. Dürtüsellik belirtileri arasında sıra bekleyememe, soruları tamamlamadan cevaplama ve başkalarının sözünü kesme yer alır. Bu belirtiler en az 6 aydır devam ediyorsa ve çocuğun okul, ev veya sosyal ortamlardaki işlevselliğini bozuyorsa DEHB'den şüphelenilmelidir. Ankara'da Uzm. Dr. Emine Taşyürek, DEHB belirtilerinin erken teşhisi için ailelere kapsamlı değerlendirme ve danışmanlık hizmeti sunmaktadır. Doğru teşhis ve zamanında müdahale, çocuğun akademik ve sosyal uyumunu önemli ölçüde iyileştirebilir.

DEHB Tanısı Nasıl Konulur ve Hangi Testler Kullanılır?

DEHB tanısı kapsamlı bir klinik değerlendirme süreci gerektirir. Bu süreç çocuk, aile ve okul iş birliği ile yürütülür. Tanıda kullanılan objektif testler arasında MOXO Dikkat Testi, Conners Derecelendirme Ölçeği, WISC-IV Zeka Testi ve davranış gözlem ölçekleri yer alır. MOXO testi, çocuğun dikkat, zamanlama, dürtüsellik ve hiperaktivite performansını ölçen bilgisayar tabanlı bir değerlendirme aracıdır. WISC-IV testi ise çocuğun bilişsel profilini çıkararak dikkat sorunlarının altında yatan öğrenme güçlüklerini tespit etmeye yardımcı olur. Ankara Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Uzm. Dr. Emine Taşyürek, tanı sürecinde aile ve okuldan alınan bilgileri klinik gözlemlerle birleştirerek güvenilir bir sonuca ulaşır. Ayırıcı tanı için kaygı bozuklukları, depresyon ve öğrenme güçlükleri gibi diğer olası durumlar da değerlendirilir.

DEHB Tedavisinde Hangi Yöntemler Kullanılır?

DEHB tedavisi multidisipliner bir yaklaşım gerektirir. Tedavi planı çocuğun ihtiyaçlarına göre psikoterapi, davranışçı müdahaleler, aile eğitimi ve gerektiğinde ilaç tedavisini içerir. Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT), çocuğun dikkat becerilerini geliştirmesine, dürtü kontrolü sağlamasına ve organizasyon becerileri kazanmasına yardımcı olur. Aile eğitimi, ebeveynlere çocuklarına nasıl destek olacakları konusunda rehberlik sağlar. Okul ile iş birliği yapılarak çocuğun akademik ihtiyaçlarına uygun düzenlemeler yapılır. İlaç tedavisi, özellikle orta ve ağır düzeydeki DEHB vakalarında etkilidir ve dikkati artırıp dürtüselliği azaltır. Ankara'da Uzm. Dr. Emine Taşyürek, tedavi sürecini çocuğun bireysel ihtiyaçlarına göre şekillendirerek başarılı sonuçlar elde etmektedir.

DEHB Olan Çocuklara Evde Nasıl Destek Olunabilir?**  
DEHB olan çocuklara evde destek olmak için yapılabilecekler şunlardır: Düzenli bir günlük rutin oluşturmak, çocuğun odasını dikkat dağıtıcı unsurlardan arındırmak, ödevlerini küçük parçalara bölmek ve olumlu davranışları ödüllendirmek. Ebeveynlerin sakin ve sabırlı bir tutum sergilemesi, çocuğun özgüvenini desteklemesi önemlidir. Ayrıca, çocuğun dikkat süresini artırmak için masa oyunları, puzzle gibi aktiviteler teşvik edilebilir. Ankara'da Uzm. Dr. Emine Taşyürek, ailelere çocuklarına nasıl destek olacakları konusunda danışmanlık verir ve ev ortamında uygulanabilecek pratik stratejiler sunar. Aile içi iletişimin güçlendirilmesi, çocuğun duygusal ve davranışsal sorunlarla başa çıkmasına yardımcı olur.

DEHB ve Öğrenme Güçlüğü Arasındaki İlişki Nedir?

DEHB ve öğrenme güçlüğü sıklıkla birlikte görülen durumlardır. DEHB, dikkat ve dürtü kontrolü sorunlarına neden olurken, öğrenme güçlüğü (disleksi, diskalkuli vb.) çocuğun okuma, yazma veya matematik becerilerinde zorluk yaşamasına yol açar. Her iki durumun birlikte görülmesi, akademik başarıyı daha da olumsuz etkileyebilir. Tanı sürecinde DEHB ve öğrenme güçlüğünün ayrımını yapmak için nöropsikolojik testler ve eğitsel değerlendirmeler kullanılır. Ankara Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Uzm. Dr. Emine Taşyürek, her iki durumu da kapsayan bütüncül bir tedavi planı oluşturur. Tedavi, akademik destek, psikoterapi ve gerekirse ilaç tedavisini içerir.

DEHB Olan Çocukların Okul Başarısını Artırmak İçin Neler Yapılabilir?

DEHB olan çocukların okul başarısını artırmak için öğretmenler ve aile iş birliği içinde olmalıdır. Sınıf içinde dikkat dağıtıcı unsurların azaltılması, çocuğun ön sırada oturtulması ve ödevlerin küçük parçalara bölünmesi faydalı olabilir. Görsel ve işitsel öğrenme materyallerinin kullanılması, çocuğun dikkat süresini artırabilir. Ayrıca, düzenli geri bildirim ve olumlu pekiştireçler çocuğun motivasyonunu yükseltir. Ankara'da Uzm. Dr. Emine Taşyürek, okul ile iş birliği yaparak çocuğun ihtiyaçlarına uygun akademik düzenlemelerin yapılmasını sağlar. Bireyselleştirilmiş eğitim planları (BEP) ile çocuğun akademik potansiyeli en üst düzeye çıkarılabilir.

DEHB Ergenlik Döneminde Nasıl Etkiler?

Ergenlik döneminde DEHB belirtileri değişiklik gösterebilir. Hiperaktivite azalırken, dikkat eksikliği ve dürtüsellik devam edebilir. Ergenlerde akademik başarısızlık, özgüven sorunları, arkadaş ilişkilerinde zorluklar ve riskli davranışlar (madde kullanımı vb.) görülebilir. DEHB olan ergenler, duygusal dalgalanmalar ve öfke kontrolü sorunları yaşayabilir. Tedavi sürecinde ergenin ihtiyaçlarına uygun psikoterapi, aile desteği ve gerekirse ilaç tedavisi uygulanır. Ankara Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Uzm. Dr. Emine Taşyürek, ergenlerde DEHB yönetimi konusunda uzmanlaşmıştır ve bu dönemde ortaya çıkan sorunlara etkili çözümler sunar.

DEHB ve Kaygı Bozuklukları Arasındaki Bağ Nedir?

DEHB ve kaygı bozuklukları sıklıkla birlikte görülür. DEHB olan çocuklar, akademik ve sosyal zorluklar nedeniyle kaygı geliştirebilir. Kaygı bozuklukları ise dikkat sorunlarını şiddetlendirebilir. Her iki durumun birlikte değerlendirilmesi ve tedavi edilmesi önemlidir. Tedavi sürecinde BDT, kaygı yönetimi teknikleri ve aile desteği kullanılır. Ankara'da Uzm. Dr. Emine Taşyürek, DEHB ve kaygı bozukluklarının birlikte tedavisinde bütüncül bir yaklaşım benimser.

DEHB Olan Çocuklarda Sosyal Beceri Eksikliği Nasıl Giderilir?

DEHB olan çocuklar, dürtüsellik ve dikkat sorunları nedeniyle sosyal ilişkilerde zorluk yaşayabilir. Sosyal beceri eğitimi, çocuğun iletişim kurma, sıra bekleme ve duygularını ifade etme becerilerini geliştirir. Grup terapileri ve rol oynama teknikleri, sosyal becerilerin kazanılmasında etkilidir. Ankara Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Uzm. Dr. Emine Taşyürek, sosyal beceri eğitimini tedavi planının bir parçası haline getirir.

DEHB ve Uyku Sorunları İlişkisi Nasıldır?

DEHB olan çocuklarda uyku sorunları sık görülür. Uykuya dalma güçlüğü, sık uyanma ve sabah yorgun uyanma gibi belirtiler olabilir. Uyku sorunları, dikkat ve davranış problemlerini şiddetlendirebilir. Uyku hijyeni eğitimi ve düzenli uyku saatleri, bu sorunların çözümüne yardımcı olur. Ankara'da Uzm. Dr. Emine Taşyürek, uyku sorunlarının değerlendirilmesi ve tedavisinde ailelere rehberlik eder.

DEHB Tedavisinde Alternatif Yöntemler Var Mıdır?

DEHB tedavisinde alternatif yöntemler arasında omega-3 takviyeleri, mindfulness temelli terapi, neurofeedback ve diyet düzenlemeleri sayılabilir. Bu yöntemlerin etkinliği bilimsel olarak kanıtlanmamış olsa da, bazı çocuklarda destekleyici olabilir. Ankara Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Uzm. Dr. Emine Taşyürek, alternatif yöntemleri konvansiyonel tedavilerle birleştirerek kişiselleştirilmiş bir plan sunar.

DEHB Olan Çocuklar İçin Hangi Spor ve Aktiviteler Uygundur?

DEHB olan çocuklar için takım sporları (basketbol, futbol vb.) ve bireysel sporlar (yüzme, jimnastik vb.) faydalı olabilir. Spor, enerjiyi doğru yönlendirme, dikkati geliştirme ve özgüven artırma konusunda etkilidir. Ankara'da Uzm. Dr. Emine Taşyürek, çocuğun ilgi alanlarına uygun aktiviteler önererek tedavi sürecini destekler.

DEHB ve Beslenme Arasındaki İlişki Nedir?

Beslenme ve DEHB arasındaki ilişki tam olarak kanıtlanmamış olsa da, bazı çalışmalar yapay renklendiriciler ve koruyucu maddelerin davranış problemlerini tetikleyebileceğini göstermiştir. Dengeli beslenme, omega-3 yağ asitleri ve protein açısından zengin gıdalar, çocuğun dikkat ve davranışlarını olumlu etkileyebilir. Ankara Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Uzm. Dr. Emine Taşyürek, ailelere beslenme konusunda danışmanlık verir.