Otizm ADOS ve ADOS-2 Tanı Testi I Ankara
Autism Diagnostic Observation Schedule (ADOS-2): Çocuk ve Ergen Psikiyatrisinde Otizm Değerlendirmesinin Altın Standardı
Autism Diagnostic Observation Schedule (ADOS-2), çocuk ve ergen psikiyatrisinde otizm spektrum bozukluğunun (OSB) tanısını koymak için kullanılan standartlaştırılmış bir gözlem ve değerlendirme aracıdır. İlk versiyonu 1989 yılında geliştirilmiş, güncellenmiş versiyonu ADOS-2 ise 2012'de yayınlanmıştır. ADOS-2, OSB şüphesi olan bireylerin sosyal etkileşim, iletişim, oyun becerileri ve sınırlı/yinelenen davranışlarını doğal bir ortamda değerlendirmeyi amaçlar.
Ankara'da Uzm. Dr. Emine Taşyürek'in kliniğinde, ADOS-2 erken çocukluk döneminden yetişkinliğe kadar OSB tanısı ve ayırıcı tanısında kullanılmaktadır.
Otizm ADOS-2 Tanı Testi Nedir?
ADOS-2, yarı yapılandırılmış bir değerlendirme protokolüdür. Uygulayıcı, çocuk veya ergenle belirli sosyal ve iletişimsel durumları içeren aktiviteler gerçekleştirir ve bireyin davranışlarını önceden tanımlanmış kriterlere göre derecelendirir. ADOS-2, yaş ve dil becerisine göre 5 modülden oluşur:
Modül 1: Sözel olmayan veya tek kelimeler kullanan çocuklar için.
Modül 2: Kelime kombinasyonları kullanabilen ancak akıcı konuşamayan çocuklar için.
Modül 3: Akıcı konuşabilen çocuklar için.
Modül 4: Akıcı konuşabilen ergenler ve yetişkinler için.
Toddler Modülü: 12-30 aylık şüpheli OSB olan çocuklar için.
Test, aşağıdaki alanlarda performansı değerlendirir:
Sosyal Etkileşim: Göz teması, ortak dikkat, sosyal ipuçlarına yanıt verme.
İletişim: Sözel ve sözel olmayan iletişim, jestler, yüz ifadeleri.
Oyun ve Hayal Gücü: Sembolik oyun, yaratıcılık.
Sınırlı/Yinelenen Davranışlar: Stereotipiler, ilgi takıntıları.
ADOS-2 Hangi Alanlarda Kullanılır?
ADOS-2, çocuk ve ergen psikiyatrisinde aşağıdaki alanlarda yaygın olarak kullanılır:
Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) Tanısı: OSB'nin erken ve güvenilir tanısında altın standart kabul edilir. Sosyal etkileşim ve iletişimdeki zorlukları objektif olarak ölçer.
Ayırıcı Tanı: OSB ile karışabilen diğer durumların (dil bozuklukları, sosyal kaygı, DEHB) ayrımında yardımcı olur.
Erken Müdahale İhtiyacının Belirlenmesi: Özellikle Toddler Modülü ile 12-30 aylık çocuklarda OSB riskini erken tespit ederek müdahale programlarına yönlendirme yapılabilir.
Tedavi Planlaması: Bireyin sosyal iletişimdeki güçlü ve zayıf yönlerini belirleyerek, bireyselleştirilmiş tedavi ve eğitim planları oluşturulmasını sağlar.
Tedavi Etkinliğinin İzlenmesi: Müdahale programlarının etkinliğini değerlendirmek için zaman içinde tekrarlanabilir.
ADOS-2'nin Çocuk ve Ergen Psikiyatrisindeki Önemi
Objektif Değerlendirme: Davranışları standart bir protokolle gözlemleyerek subjektif yargıları en aza indirger.
Erken Tanı: OSB belirtilerini erken yaşta tespit ederek, erken müdahale imkanı sunar.
Kapsamlı Profil: Bireyin sosyal, iletişimsel ve davranışsal profilini çıkararak güçlü ve zayıf yönleri ortaya koyar.
Ebeveyn Bilgilendirmesi: Test sonuçları, ailelere çocuklarının ihtiyaçlarını anlamada rehberlik eder.
