Çocuk Tik Bozuklukları ve Tourette Sendromu I Ankara Çocuk ve Ergen Psikiyatri

Çocuk ve Ergenlerde Tik Bozuklukları Nedir?

Çocuk ve ergenlerde görülen tik bozuklukları; aniden başlayan, hızlı, istemsiz, tekrarlayıcı ve ritmik olmayan motor hareketler veya ses üretimleriyle karakterize bir nörogelişimsel durumdur. Tikler bilinçli bir şekilde ortaya çıkmaz; ancak bazı çocuklar kısa süreliğine tiklerini bastırabilir. Genellikle çocukluk döneminde başlayan bu durum, zaman içinde artıp azalabilen bir seyir gösterir.

Ankara’da Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Uzm. Dr. Emine Taşyürek, tik bozukluklarında doğru bilgilendirmenin, aile desteğinin ve erken müdahalenin çocuğun yaşam kalitesi için büyük önem taşıdığını vurgulamaktadır.

Tikler iki ana grupta incelenir:

Motor tikler: Göz kırpma, yüz buruşturma, omuz silkme, baş sallama gibi kas hareketleri. Daha karmaşık formlarında zıplama, dokunma, koklama veya başkalarının hareketlerini taklit etme (ekopraksi) gibi davranışlar görülebilir.

Vokal (sesli) tikler: Basit sesler (boğaz temizleme, burun çekme, hırıltı) veya karmaşık vokal tikler (palilali, ekolali ve nadiren koprolali) şeklinde olabilir.
 
Tik Bozukluklarının Çeşitleri

Tik bozuklukları süre ve yoğunluklarına göre sınıflandırılır:

1) Geçici Tik Bozukluğu
Çocuklarda en sık karşılaşılan formdur. Motor ve/veya vokal tikler bir yıldan kısa sürer ve çoğu zaman kendiliğinden kaybolur.

2) Kronik Motor veya Vokal Tik Bozukluğu
Sadece motor tiklerin veya sadece vokal tiklerin bir yıldan uzun sürmesi durumudur. Her iki tik türü birlikte görülmez.

3) Tourette Sendromu
En kapsamlı tik bozukluğu tipidir. Birden fazla motor tik ile en az bir vokal tik bir yıl veya daha uzun süre devam eder.

Tiklerin şiddeti ve türü zaman içinde değişiklik gösterebilir. Bazı günler çok hafifken, stres, yorgunluk veya heyecan gibi durumlar tikleri belirgin şekilde artırabilir.

Tourette Sendromu ve Belirtileri

Tourette Sendromu (TS), çocuk ve ergen psikiyatrisinde sık görülen nörogelişimsel bir bozukluktur ve hem çoklu motor tikleri hem de en az bir vokal tiki içerir. Tiklerin 2–15 yaş arasında başladığı, en yoğun dönemin ise genellikle 5–6 yaş olduğu bilinmektedir. Ergenlik döneminde artış gösterdikten sonra erişkinliğe yaklaşırken hafifleme eğilimi gösterebilir; ancak bazı bireylerde yetişkinlikte de devam edebilir.

Tourette Sendromu’nun seyri kişiden kişiye büyük farklılıklar gösterir. Bazı çocuklarda hafif olduğu için fark edilmeyebilirken, şiddetli olduğu durumlarda günlük yaşamı belirgin şekilde etkileyebilir. Tiklerin şiddeti genellikle stres, kaygı, heyecan veya yorgunlukla artar; odaklanılan bir uğraş sırasında ise geçici olarak azalabilir.

Tourette Sendromunda Eşlik Eden Sorunlar

Tourette Sendromu yalnızca tiklerden ibaret değildir. Çoğu çocukta eşlik eden başka gelişimsel veya psikiyatrik durumlar bulunabilir:

DEHB (Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu)
OKB (Obsesif Kompulsif Bozukluk)
Anksiyete bozuklukları
Öğrenme güçlükleri
Duygudurum dalgalanmaları
Uzm. Dr. Emine Taşyürek, TS tanısı koyarken bu eşlik eden durumların her birini dikkatle değerlendirir. Çünkü doğru tedavi planı, yalnızca tikleri değil tüm klinik tabloyu kapsamalıdır.